'Konungariket Sverige' Królestwo Szwecji | |
Język urzędowy | szwedzki |
Stolica | Sztokholm |
Powierzchnia | 449 964 km² |
Liczba ludności | 9 331 523 |
Narodowości | szwedzi |
Strefa czasowa | UTC +1 – zima UTC +2 – lato |
Domena | .se |
Manager: Dancing_Kai |
---|
Szwecja, Królestwo Szwecji (Sverige, Konungariket Sverige) – państwo w Europie Północnej, zaliczane do państw skandynawskich. Szwecja jest członkiem Unii Europejskiej od 1995 roku. Graniczy z Norwegią, Finlandią i Danią (oraz granicą morską z Danią, Niemcami i Polską).
Wiadomości podstawowe
- Podział administracyjny: 21 województw (län)
- PKB: 29 800 dolarów amerykańskich na 1 mieszkańca (2005)
- Władza ustawodawcza: jednoizbowy parlament Riksdag wybierany w głosowaniu powszechnym na 4-letnią kadencję (349 członków)
- Produkcja energii opiera się głównie na pozyskiwaniu energii wodnej i jądrowej.
Geografia
Powierzchnia
- ląd: 410 942 km²
- woda: 39 010 km²
- całkowita: 449 964 km²
Długość granicy lądowej
- Finlandia: 589 km
- Norwegia: 1619 km
- całkowita: 2208 km
Długość wybrzeża
- całkowita: 3218 km
o Najwyższy punkt: Kebnekaise 2111 m n.p.m. o Najniższy punkt: Morze Bałtyckie – 0 m n.p.m. o Największe jezioro: Wener (Vänern) – 5546 km²
Demografia
Struktura narodowościowa
- Szwedzi: 90,8%
- Finowie: 3,1%
- inni: 6,1%
Historia
Średniowiecze
Południowe obszary współczesnej Szwecji (Skania) była częścią praojczyzny Germanów. W średniowieczu północna i środkowa część kraju została zasiedlona przez skandynawskie plemiona Normanów. W IX-XI wieku tutejsi wikingowie brali udział w wyprawach łupieżczych, głównie na Ruś i Bizancjum. Równoczesne tworzenie się państwa szwedzkiego i jego chrystianizacja w XI wieku. W XII w.-XIII w. podbój Finlandii przez Szwedów. Od 1397 unia kalmarska z Danią i Norwegią.
XVI wiek W 1523 Gustaw I Waza doprowadził do usamodzielnia się Szwecji pod władzą dynastii Wazów. Przyjęcie luteranizmu. W latach 1592-1599 Szwecja była złączona unią personalną z Rzeczpospolitą (unia polsko-szwedzka).
XVII wiek Podbój części Łotwy i Estonii. W 1645 Szwecja włączyła do swojego terytorium całą Estonię. Od 1561, a zwłaszcza w XVII w., od panowania Gustawa II Adolfa (1611-1632, do Karola X Gustawa 1654-1660) walka o dominację w rejonie Morza Bałtyckiego. Wojny z Danią, Polską i Rosją oraz w latach 1630-1648 udział w wojnie trzydziestoletniej, która doprowadziła do uzyskania przez Szwecję pozycji mocarstwowej oraz do uzyskania zdobyczy terytorialnych.
XVIII wiek Po klęsce Karola XII w wojnie północnej (1700-1721) doszło do utraty większości zdobyczy (głównie na rzecz Rosji) oraz utraty rangi mocarstwa. Po śmierci Karola w roku 1718 nastała tak zwana era wolności (1718-1772), czyli okres rozkwitu parlamentaryzmu, przy jednoczesnym zmniejszeniu politycznych wpływów tronu. W pierwszej połowie tej epoki dwie frakcje; 'partia kapeluszy" i "partia czapek" rywalizowały o władze i wpływy. Ważnym wydarzeniem epoki było Zniesienie cenzury w Szwecji (1766). Era wolności dobiegła końca, gdy Gustaw III odnowił władzę absolutną drogą zamachu stanu.
XIX wiek W 1805 roku Szwecja dołączyła do III koalicji antyfrancuskiej. Działania wojenne szwedzka armia prowadziła na terytorium Pomorza, ale nie odniosła żadnych sukcesów. W 1808 roku, w skutek lekkomyślnej polityki króla Gustawa IV Adolfa Szwecja zerwała rozejm z Francją oraz wplątała się w wojnę z Danią i Rosją. Konsekwencją tego była utrata Finlandii na rzecz Rosji. W 1809 roku, po obaleniu króla Gustawa Adolfa, parlament uchwalił pierwszą w dziejach Szwecji konstytucję. W 1812 roku nowy król Karol XIV Jan doprowadził do zbliżenia z Rosją. Wojska szwedzkie wzięły udział w walkach przeciwko Napoleonowi. Największym jednak sukcesem nowego króla było, po zwycięskiej wojnie z Danią, przyłączenie Norwegii do Szwecji. Przyłączenie to nie miało charakteru inkorporacji, ale unii personalnej dwóch równorzędnych krajów. W 1866 roku wprowadzono reformę parlamentu, który znosił podział na stany. Reforma ta uczyniła Szwecję krajem liberalnym. Druga połowa XIX wieku to czasy wzrostu znaczenia przemysłu i masowej urbanizacji, która przekształciła Szwecję z kraju rolniczego w kraj uprzemysłowiony.
XX wiek Zmiany ustrojowe rozpoczęte już w drugiej połowie XIX wieku i na początku XX wieku, takie jak reforma parlamentu 1866, powstanie nowoczesnych partii, wprowadzenie rządów parlamentarnych, powszechne prawo wyborcze 1919 uczyniły ze Szwecji liberalne i nowoczesne państwo. W 1905 roku od Szwecji odłaczyła się Norwegia, kładąc kres długoletniej unii. Szwecja zachowała neutralność podczas I i II wojny światowej, co uchroniło ją od zniszczeń i kosztów wojennych oraz wzmocniłlo gospodarkę. Od lat trzydziestych władzę sprawowali głównie socjaldemokraci z partii SAP. Ich rzady przyniosły liczne reformy socjalne, przeprowadzone w duchu progresywizmu. W latach 50.-70. nastąpiła rozbudowa państwa opiekuńczego, związana z szybkim rozwojem gospodarczym. Głową państwa obecnie jest Karol XVI Gustaw.
Muzyka ze Szwecji[]
Odkrywaj więcej muzyki ze Szwecji
Historia preselekcji[]
Udział w Naszej Eurowizji[]
Rok | Wykonawca | Piosenka | Finał | Półfinał | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Punkty | Miejsce | Punkty | Miejsce | |||
1958 | Alice Babs | Lilla Stjärna | 20 | 4 | Brak półfinału | |
1959 | Brita Borg | Augustin | 17 | 8 | ||
1960 | Siw Malmkvist | Alla Andra Får Varana | 20 | 4 | ||
1991 | Carola Häggkvist | Fångad Av En Stormvind | 45 | 2 | ||
1992 | Christer Björkman | I Morgon Är En Annan Dag | 30 | 7 | ||
1993 | Avingarna | Eloise | 28 | |||
1994 | Marie Bergman & Roger Pontare | Stjärnorna | 14 | 14 | ||
1995 | Jan Johansen | Se på mig | 27 | 10 | ||
1996 | One More Time | Den vilda | 51 | 4 | ||
1997 | Blond | Bara hon älskar mig | 0 | 25 | ||
2001 | FRIENDS | Listen To Your Heartbeat | 99 | 3 | ||
2002 | Afro-Dite | Never Let It Go | 12 | 15 | ||
2003 | Fame | Give Me Your Love | 64 | 5 | ||
2004 | Lena Philipsson | It Hurts | 14 | 4 | TOP10 roku 2003 | |
2005 | Martin Stenmarck | Las Vegas | 7 | 22 | TOP10 roku 2004 | |
2006 | Carola Häggkvist | Invicible | 18 | 10 | 28 | 7 |
2007 | The Ark | The Ark | 0 | 22 | TOP10 roku 2006 | |
2008 | Charlotte Perrelli | Hero | 27 | 9 | 42 | 7 |
2009 | Malena Ernman | La Voix | Brak awansu | 32 | 11 | |
2010 | Anna Bergendahl | This Is My Life | 52 | 7 | 74 | 2 |
2011 | Eric Saade | Popular | 77 | 6 | 89 | 3 |
2012 | Loreen | Euphoria | 85 | 2 | 106 | 2 |
2013 | Robin Stjernberg | You | 34 | 14 | TOP10 roku 2012 | |
2014 | Sanna Nielsen | Undo | 23 | 12 | 49 | 5 |
2015 | Måns Zelmerlöw | Heroes | 18 | 11 | TOP10 roku 2014 | |
2016 | Frans | If I Were Sorry | 7 | 20 | 61 | 3 |
2017 | Robin Bengtsson | I Can't Go On | 14 | 24 | 37 | 10 |
2018 | TBA | TBA | TBA | TBA | TBA | TBA |
Udział w Own Eurovision[]
Rok | Wykonawca | Piosenka | Finał | Półfinał | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Punkty | Miejsce | Punkty | Miejsce | |||
2013 | YOHIO | Heartbreak Hotel | 47 | 8 | 91 | 4 |
2014 | Ace Wilder | Busy Doin' Nothin' | 73 | 2 | 94 | 1 |
2015 | Måns Zelmerlöw | Heroes | 30 | 11 | TOP5 roku 2014 | |
2016 | Frans | If I Were Sorry | 14 | 18 | 43 | 10 |
2017 | Mariette | A Million Years | 33 | 6 | 45 | 3 |